Wprowadzenie
Zdecydowana większość problemów świata rzeczywistego to problemy o naturze wielokryterialnej. Od zarania dziejów człowiek, aby funkcjonować w otaczającej go rzeczywistości, musi przeprowadzać procesy decyzyjne. Uwzględniwszy jakieś kryteria (lub – rzadko – jedno kryterium), zwykle dąży do tego, aby były to decyzje najlepsze. Poszukując najlepszego rozwiązania, częstokroć musi brać pod uwagę wiele wzajemnie sprzecznych lub trudno porównywalnych kryteriów. Dąży się powszechnie do usprawniania podejmowanych działań i zwiększania ich skuteczności, w istocie dokonując optymalizacji wielokryterialnej. Z czasem ten powszechny, choć zwykle nieuświadamiany, mechanizm poznawczy (decyzyjny) stał się przedmiotem naukowej refleksji.
Problemy wielokryterialne są wszechobecne w wielu rozmaitych dyscyplinach, takich jak chociażby: ekonomia, inżynieria, informatyka czy wreszcie ochrona zdrowia. Wyjątkowe znaczenie mają te kwestie w teleradioterapii, gdzie optymalizacja, a także wielokryterialność w oczywisty sposób wpisane są w proces planowania leczenia. Głównym zadaniem każdego fizyka medycznego zajmującego się planowaniem leczenia jest opracowanie najlepszego planu leczenia dla konkretnego chorego. Ze względu na konieczność uwzględnienia wielu zmiennych oraz wielu kryteriów oceny osiągnięcie tego celu nie jest zadaniem trywialnym.
Pełna wersja artykułu dostępna w prenumeracie i sieci salonów Empik (półka: prasa popularno-naukowa).
Izabela Baranowska
Zakład Fizyki Medycznej, Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli, ul. dr. K. Jaczewskiego 7, 20-090 Lublin, tel. +48 81 454 13 16, email: izabela.baranowska@poczta.fm